Rosnące ceny nieruchomości w
dużych miastach w Polsce zmuszają średnio zamożnych młodych Polaków do
osiedlania się na ich peryferiach, gdzie ceny transakcyjne mieszkań są 20-30% niższe.
Zjawisko to spowodowało gwałtowny i intensywny rozrost peryferii miast. Ten
chaotyczny i niekontrolowany proces stwarza wiele problemów dla zamieszkującej
go ludności.
Kupno mieszkania w dużym mieście wiąże się z
koniecznością wygospodarowania zdecydowanie większych środków finansowych niż
osiedlenie się na przedmieściach. Korzyści społeczne, ekonomiczne i komfort
mieszkania w dużym mieście pozostają dla wielu ludzi nieosiągalne. Finansowanie
zakupu mieszkania za pomocą kredytu hipotecznego w największych miastach jest możliwe tylko dla dysponujących wysokimi
zarobkami, ponieważ sposób obliczania zdolności kredytowej nie jest łaskawy dla
potencjalnego kredytobiorcy. Również rządowy program dopłat do mieszkań
„Mieszkanie dla młodych” nie ułatwia zakupu mieszkania w pożądanej lokalizacji
ze względu na obostrzone progi ceny mieszkania za metr kwadratowy– większość
lokali dostępnych w dzielnicach centralnych nie kwalifikuje się do systemu
dopłat oferowanych przez państwo.
Te bariery osadnicze wymuszają na potencjalnych nabywcach
zawężenie poszukiwań do obszarów podmiejskich, gdzie przy niższych cenach
mieszkań, kupno lokalu staje się osiągalne. Decyzja o przeprowadzce na
peryferia wiąże się z koniecznością rezygnacji z wielu udogodnień oferowanych
przez rozwiniętą infrastrukturę miejską.
Nowopowstające osiedla niejednokrotnie zlokalizowane są w miejscach
oddalonych od centrów handlowo– usługowych, nieobsługiwanych przez komunikację
zbiorową, niewyposażonych w podstawową infrastrukturę miejską tj. drogi
utwardzone, centralne ogrzewanie miejskie, placówki oświaty, czy służbę
zdrowia. Niedoskonałości te powodują gwałtowny spadek komfortu życia w
porównaniu z tym gwarantowanym przez duże miasta. Mieszkańcy muszą liczyć się z
akceptacją niedorozwoju swojego sąsiedztwa. Główną winę za te niekorzyści
ponosi nieefektywny i zaniedbany system planowania przestrzennego w Polsce.
Pozwolenia na budowę nowych inwestycji są wydawane bez względu na możliwość
zaspokojenia potrzeb przyszłych mieszkańców, skutkują pogłębieniem chaosu
przestrzennego i postępującą eksurbanizacją. Przestrzeń tworzona w ten sposób
nosi tylko znamiona miejskiej. Mieszkańcy są zmuszeni do długotrwałych dojazdów
do dużych miast i do pracy ze względu na korki w godzinach szczytu. Oferta
kulturalna i rekreacyjno- rozrywkowa jest na peryferiach zdecydowanie uboższa a
dojazd do centrum miasta komunikacją zbiorową zniechęca do spędzania tam
wolnego czasu. Wszelkie czynności związane z opuszczeniem mieszkania wymagają
od mieszkańców posiadania własnego samochodu. Bliskość terenów zielonych nie kompensuje skutków osiedlenia się na
przedmieściach dużych miast.
Postępujące procesy osiedleńcze intensyfikują wymienione
wyżej problemy mieszkańców peryferii. Powoduje to przede wszystkim wzrost
niezadowolenia z życia na przedmieściach i często chęć powrotu do dużego
miasta, gdzie życie, po kompleksowym spojrzeniu, jest mniej uciążliwe. Niestety,
w wielu przypadkach jest to niemożliwe ze względu na zaciągnięte kredyty i
zaporowe ceny mieszkań w dużych miastach. Sytuacja finansowa mieszkańców zmusza
ich do pozostania na przedmieściach i akceptacji kłopotliwych warunków życia. W
większości przypadków po kilku- kilkunastu latach obszary te stopniowo zyskują
na atrakcyjności w wyniku poczynionych przez władze inwestycji. Często, po
takim okresie, peryferia zostają wchłonięte przez miasto.
Zatrzymanie rozrostu
przedmieść, nawet gdyby było możliwe, nie jest rozwiązaniem dla problemów ich
mieszkańców. Konieczne są zmiany systemowe, które umożliwią obecnym i przyszłym
mieszkańcom odpowiednie warunki do życia i tworzenia lokalnych społeczności.
Stworzenie planów zagospodarowania przestrzennego umożliwi utworzenie rezerw
terenu pod ważne obiekty infrastrukturalne, czy rekreacyjne. Warunkiem
koniecznym jest funkcjonalne i przestrzenne połączenie nowopowstających osiedli
z ich otoczeniem.
Źródła:
Kajdanek K., „Suburbanizacja po polsku”, wyd. Nomos,
Wrocław 2012.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz