OSIEDLE MIESZKANIOWE PRAGA II Udany przykład budownictwa okresu komunizmu

            

OSIEDLE MIESZKANIOWE PRAGA II

Udany przykład budownictwa okresu komunizmu

(na podstawie artykuły Betonowe Dziedzictwo, Architektura w Polsce czasów komunizmu autorstwa Andrzeja Basisty)

Autor

Piotr Aniśko

           W Polsce, po zakończeniu II Wojny Światowej nie nastała całkowita wolność. Związek Radziecki, który idąc na Berlin uwolnił Polskę z rąk niemieckiego okupanta nie miał zamiaru pozostawić wolnej Polski. W 1945 skończyła się w Polsce wojna lecz wolność nie nastała, zaczęły się czasy komunizmu, które trwały aż do 1989 roku. Komunizm w Polsce oddziaływał na prawie każdą część życia społecznego czy też rozwoju gospodarczego. Komunizm, determinował także system polskiego budownictwa. System ten doskonale opisuje Andrzej Basista w sowim artykule pt. Betonowe Dziedzictwo, Architektura w Polsce czasów komunizmu.

            Basista w swoim artykule demaskuje problemy z jakimi musiało zmagać się budownictwo w okresie komunizmu. Podporządkowanie architektury przemysłowi budowlanemu to jeden z takich problemów. Ostateczny obraz projektowanego budynku nie zależał wyłącznie od architektów. Specjaliści musieli dojść do porozumienia również z firmami, które miały owy budynek wybudować. Należało dostosować projekt do możliwości budowlanych, którymi dysponowała dana firma. Kolejny problem, który został przedstawiony to ograniczona dostępność do materiałów budowlanych oraz ustalane terminy odbioru budynków. Nierealne terminy wykończenia były częstym przypadkiem w procesie budowy. Warto zauważyć, że do nierealnego terminu dochodziła jeszcze niekiedy mocno ograniczona dostępność materiałów budowlanych. Nie mogło się to kończyć inaczej, jak słaba jakość wykonania budynków, stosowanie nowatorskich rozwiązań przez budowlańców, które zazwyczaj były wątpliwej jakości. Wszystko to składało się później na powszechną niską jakość nowowybudowanych obiektów. Dodatkowo, na uwagę zasługuje fakt, że ustalanie nierealnych terminów odbioru wpływało także na bezpieczeństwo robotników. Spiesząc się z wykańczaniem, nierzadkie były wypadki, zwłaszcza wypadki śmiertelne. Jak podaje Basista, na przełomie lat 50. i 60. odnotowano ponad sto dwadzieścia takich wypadków.

Ratunkiem na poprawę niskiej jakości budownictwa miała być technologia wielkiej płyty. Wprowadzono ją w latach 60. jednak swój prawdziwy rozkwit przeżywała w połowie lat 70. i 80. Budowa z wykorzystanie technologii wielkiej płyty była o wiele szybsza od tradycyjnych metod budownictwa. Stwarzało to możliwości do zrealizowania narzucanych nierealnych terminów. Niestety, zastosowanie tej technologii tylko pogorszyło sytuację. Basista stwierdza: Nieelastyczny system konstrukcyjny skomplikował układy mieszkań, kształt przestrzenny budynków uległ dalszemu uproszczeniu, zniknęły resztki detalu, wzrosła monotonia jednakowych, powtarzalnych jednostek, wzrosło więc również poczucie anonimowowści.

           

            Budownictwo czasów komunizmu pozostawiło swoje dziedzictwo w obecnym wyglądzie miejskiej przestrzeni. Opisane w artykule Basisty negatywne aspekty budownictwa w okresie komunizmu nie zawsze utrudniały pracę przy wszystkich osiedlach realizowanych w tamtych czasach. Jednym z osiedli, które doskonale poradziło sobie z przeszłymi trudnościami oraz udanie funkcjonuje do dzisiaj jest Osiedle Praga II.

Osiedle Praga II zlokalizowane jest w Warszawie na Pradze Północ. Realizowane w latach 1949-1960 zachowało swój oryginalny wygląd do czasów współczesnych.

            Projektantami osiedla Praga II byli Jerzy Gieysztor i Jerzy Kumelowski. Swoją koncepcję oparli na początku o wygląd sąsiedniego osiedla Praga I jednak zostali skrytykowani za podążanie w ślad za zachodnimi trendami więc postanowili przekształcić swój projekt w duchu socrealizmu. Projektowany obszar zajmował 50 hektarów, zaplanowano na nim 7 kolonii mieszkaniowych dla 20 tysięcy mieszkańców. Wielki plac (obecnie Plac gen. Józefa Hallera) miał stanowić centrum życia społecznego mieszkańców projektowanego osiedla. Plac otoczony miał być monumentalną zabudową zaś oś kompozycyjną miały stanowić dwa wieżowce. W trakcie budowy osiedla, postanowiono jednak porzucić pomysł budowy dwóch wieżowców. Warto jednak zauważyć, że pomimo ówczesnych problemów z jakimi musiało uporać się budownictwo, powstało kompleksowe osiedle, które zapewniało liczne punkty usługowe oraz bogate zaplecze socjalne. Osiedle Praga II zwane potocznie praskim MDM stało się samowystarczalnym, oderwanym od otaczającej zabudowy, oryginalnym miasteczkiem w centrum wielkiej europejskiej stolicy.

            Ówczesny Plac Leńskiego tuż po ukończonej budowie osiedla Praga II. różnił się od obecnego Placu gen. Józefa Hallera którego przestrzeń wygląda zdecydowanie ciekawiej niż tuż po ukończeniu budowy. Zieleń miejska dodała uroku temu placu, który otoczony jest przeskalowaną, monumentalną zabudową. Pomimo upływu tak długiego okresu czasu jakim jest pół wieku, stan techniczny budynków wchodzących w skład Osiedla Praga II jest dobry. Mieszkańcy nie są narażeni na przypadkowo odpadające tynki zaś większość mieszkań jest odremontowana. Mieszkania spełniają standardy budownictwa a życie społeczne na Placu gen. Józefa Hallera rozkwita dzięki dobrze zagospodarowanej oraz utrzymanej w nienagannym stanie zieleni miejskiej. Warto zanotować fakt niedawnego wybudowania na placu otwartej publicznej siłowni z której z wielką chęcią korzystają mieszkańcy osiedla ale także mieszkańcy pozostałej części warszawskiej Pragi. Plac gen. Józefa Hallera jest miejscem częstych spotkań oraz celem licznych spacerów.

            Osiedle Praga II w dzisiejszych czasach funkcjonuje bardzo dobrze. Mieszkańcy chwalą sobie okolice a utrzymana bogata oferta usług i wystarczające zaplecze socjalne ułatwia funkcjonowanie mieszkańcom osiedla. W celu, potwierdzenia wyjątkowości osiedla Praga II warto przeanalizować wartości nieruchomości w Warszawie z danymi na 2012 rok.

Ceny nieruchomości na warszawskiej Pradze nie są tak wysokie jak na lewym brzegu miasta, dlatego na uwagę zasługuje fakt iż chcąc kupić mieszkanie na rynku wtórnym na Osiedlu Praga II musimy liczyć się z wydatkiem rzędu od 7 do 9 tysięcy złotych za 1 m² powierzchni. Warto zauważyć także, że Osiedle Praga II jest jednym z droższych miejsc na warszawskiej Pradze ograniczając się do rynku wtórnego. Na mapie widać, że oprócz Osiedla Praga II są także lokalizacje o podobnej cenie lub nawet wyższej jednak należy pamiętać, że omawiane osiedle jest jednym z najstarszych jakie wybudowano na Pradze po II Wojnie Światowej.  Mieszkania o podobnej cenie lub wyższej w dużej mierze pochodzą z okresu lat 80. i 90. Dzięki analizie wartości nieruchomości na warszawskiej Pradze można pokazać jak funkcjonalne i charakteryzujące się dobrym stanem technicznym pomimo upływu ponad 50 lat jest Osiedle Praga II.

            Osiedle Praga II jest dzisiaj oryginalnym i unikatowym osiedlem mieszkaniowym w skali stolicy Polski. Przykład tej realizacji pokazuje, że nie wszystkie osiedla wybudowane w czasach komunizmu znajdują się w złym stanie technicznym oraz nie przyciągają ludzi. Zagospodarowany centralny plac osiedla, spełnia funkcje miejskiego placu a dobrze utrzymana zieleń miejska dodaje niepowtarzalnego uroku całemu osiedlu.

Źródła:

1. A. Basista, Betonowe Dziedzictwo, Architektura w Polsce czasów komunizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków, 2001r.

2. http://www.praskimdm.pl/

3. http://www.muzeumpragi.pl/?a=127